Voor u zich afvraagt of er een tikfout in de titel van de plaat geslopen is: nee, het woord “Scanian” bestaat wel echt en het staat voor de verzamelnaam van dialecten die in het zuidelijk deel van Zweden, ginds “Skåne” genoemd, gesproken wordt, maar door niet geweldig veel mensen meer beheerst wordt. .het trio Hialøsa, zijnde Alva Bosdottir (viool), Malte Zeberg (bas)en Love Aamås Kjellsson (fiddle), maakte van de Covid-periode gebruik om een concert voor te bereiden, waarmee de Skånse cultuur en geschiedenis vorm zou gegeven worden. Concreet betekent dat : een reis doorheen dansen, spiritualiteit, dromen en dood. Klinkt wat vaag, maar, zoals het vaak het geval is, met dit soort onroerend erfgoed: dit wordt al eeuwenlang van generatie op generatie doorgegeven, waarbij de ouderen doorgeven, en de jongeren ontvangen, herinterpreteren, nieuwe vormen hanteren en er mee aan de slag gaan.

Voor dat concert hanteerden de drie muzikanten vijf hoofdthema’s, die, in grote lijnen, de loop van een mensenleven voorstellen: geboorte -met inbegrip van “lente” en “ochtend”, leven, waarbij ook gekeken wordt naar wat je van de voorvaderen meekrijgt, overpeinzingen -“wat te doen met het leven van alledag?”-, berusting -“het leven is wat het is en je moet het er mee doen”-, feest -“we kunnen er maar beter blij om zijn en er het beste van maken”. Dat mag allemaal een beetje bijzonder klinken, maar als je er even over nadenkt, lopen ons aller levens eigenlijk best volgens een aantal geijkte paden en het is precies die boodschap die de drie willen overbrengen met hun muziekjes, die voor het grootste deel geënt zijn op volkswijsjes en -dansjes. Daarvan staan er twaalf op de plaat, maar de meeste vallen uiteen in verschillende “compartimenten”, zoals dat bij zowat alle traditionele folkmuziek het geval is. Het zijn dus vaak kleinere suites, waarin stukjes van verschillende oorsprong aan elkaar gelast worden. Hier zijn dat niet zelden” Slängpolskas”, die bij zowat alle (feestelijke) gelegenheden gespeeld en gezongen worden.

Het bijzondere aan deze plaat is, zo vind ik, dat ze een beeld schetst van wat een bijzonder volk, in zijn voortbestaan bedreigd, meeneemt uit het verleden en wil doorgeven aan de komende generaties. Het verleden kennen is belangrijk, het begrijpen, toepassen en doorgeven aan de toekomst, is dat zo mogelijk nog meer. Het verbaast dan ook nauwelijks dat teruggegrepen wordt naar eeuwenoude geschriften -lees: Hildegard von Bingen, de steen van Seikilos, de Oud-Noordse Edda enzovoorts. Boeiend van A tot Z, al stel ik me voor dat je meer overhoudt aan een live-uitvoering van het concert dan aan deze plaat. Maar toch: voor wie het kan opbrengen om een kleine vijftig minuten lang ondergedompeld te worden in een sfeer die we hier slechts zelden voorgeschoteld krijgen, is dit een waar festijn: er wordt heel fraai en meerstemmig gezongen, het CD-boekje helpt je een flink eind op weg om te begrijpen waar de drie het over hebben en aan de instrumentale kan, is dit een ware ode aan de eenvoud: met minimale middelen -met inbegrip van handclaps en footstomps- een maximaal effect bereiken, daarin is deze plaat behoorlijk indrukwekkend.

(Dani Heyvaert)